Micro four thirds, APS-C, fullframe of middenformaat!?

Bekijk deze aflevering van 30 Minuten Sluitertijd op YouTube:

Ja hoor, we zijn er lekker in gedoken. Sensorformaten! Fullframe, APS-C, micro four thirds, middenformaat – allemaal termen waar je van gaat duizelen. Maar eerlijk is eerlijk: iedereen heeft er een mening over. En wij dus ook. Of nou ja… we twijfelen ook gewoon keihard. Want wat is nou eigenlijk het beste sensorformaat? En bestaat dat überhaupt? We praten over gewicht, dynamisch bereik, je portemonnee, cropfactoren, en waarom Niels ineens een middenformaatcamera test terwijl Michiel stiekem al zit te googelen op een analoge fullframe. Want ja, een grotere sensor klinkt lekker, maar wat levert het écht op?

Voor de duidelijkheid: je maakt geen betere foto’s door een grotere sensor, maar je kúnt wel het idee krijgen dat je ineens Magnum-waardig bent. Vooral als je portretfoto’s maakt met een middenformaatlens waar je in kunt wonen. We bespreken de voor- én nadelen van de verschillende formaten, delen onze eigen ervaringen. Want daar gaat het uiteindelijk om: wat werkt voor jou? En waar word je blij van? Spoiler: het is waarschijnlijk gewoon die camera die je al hebt.

🎁 Deze week geven we weer een fotobijbel weg: de Straatfotobijbel! Stampvol tips voor de straat, of je nou met een fullframe, APS-C, micro four thirds of kartonnen pinholecamera schiet. Wil je ‘m winnen? Luister de aflevering, check hoe je meedoet en waag je kans. Bekijk alle fotobijbels van Photofacts op https://fotobijbels.nl.

Micro four thirds? Ik heb al moeite met het zetten van een fatsoenlijke espresso op maandagochtend! En dan moet ik ineens kiezen tussen fullframe of APS-C? Doe effe normaal joh. Terwijl jij je lens uit je tas peutert en je afvraagt of je nu wel of niet die extra body mee had moeten slepen, duiken je fotovrienden Niels en Michiel met volle overtuiging het sensorformaatgezeik in. Want ja, het is maandag. Ja, we zijn weer lekker op dreef. En ja: dit is weer een aflevering vol inspiratie, motivatie en ongefilterde fotografiepraat waar je de hele week op kunt kauwen. Tot de volgende!

📸 Ga mee met Michiels naar Parijs | fotografieworkshop
🚨 Help Niels naar de 100.000 volgers op YouTube!

Opening opluchtexpositie Niels’ Gezichten van Gouda
→ 3 mei Jeruzalemstraat Gouda. DM Niels gerust voor meer informatie.

📣 Shoutout van de week gaat naar Mari Durieux!

Sportfotograaf pur sang, met een scherp oog voor actie, emotie en perfect getimede momenten. Of het nou op het veld, de baan of in de hal is: Mari weet precies wanneer hij moet afdrukken. En alsof dat nog niet genoeg is, heeft hij onlangs ook zijn eigen studioruimte ingericht. Een plek waar hij zijn creativiteit kwijt kan, ook buiten de sport!
Website maridurieux.nl
Instagram @maridurieux 

Ook in deze aflevering: Sean Tucker, Pierre T. Lambert, DigitalRev / KaiW, Mike van North Borders, Robert Roozenbeek (insta).

Bekijk of luister deze fotografiepodcast op Spotify:

Middenformaat camera?

Wat Sean hier laat zien is top, maar wat is dat middenformaat nu eigenlijk?

Als je langer met fotografie bezig bent, kom je op een punt dat je je misschien afvraagt: wat zit er eigenlijk boven fullframe? Het antwoord: middenformaat. Waar veel fotografen starten met een crop sensor (APSC) en daarna overstappen op fullframe, is middenformaat voor velen een soort eindstation — een keuze die vaak draait om ultieme beeldkwaliteit, dynamisch bereik en dat ongrijpbare gevoel van diepte. Maar wat is middenformaat precies, en waarom zou je ervoor kiezen?

Wat is middenformaat?

Middenformaat refereert aan een camerasysteem waarbij de sensor groter is dan fullframe (36 x 24 mm), maar kleiner dan een grootformaat camera. Er bestaat geen vaste afmeting voor middenformaat, maar gangbare sensorgroottes zijn bijvoorbeeld 44 x 33 mm of 53 x 40 mm. Merken als Fujifilm (GFX-serie), Hasselblad en Phase One zijn bekende spelers in dit segment.

Vergelijk het met film: fullframe komt overeen met het 35mm filmformaat, terwijl middenformaat zijn oorsprong vindt in filmformaten als 120 of 220, die een veel groter oppervlak hadden. Digitale middenformaat camera’s proberen diezelfde beeldkwaliteit en feel over te brengen naar de moderne tijd.

Specificaties die eruit springen

Wat middenformaat camera’s zo bijzonder maakt, is vooral het grotere oppervlak van de sensor. Daardoor kun je rekenen op:

• Extreem hoge resolutie: Vaak 50 megapixel of meer. De GFX100 II van Fujifilm, bijvoorbeeld, heeft 102 megapixels.
• Groter dynamisch bereik: Meer speelruimte in de schaduwen en hooglichten.
• Lager ruisniveau bij hogere ISO’s.
• Unieke scherptediepte: Je krijgt een andere ‘val’ van scherp naar onscherp dan bij kleinere sensoren — iets subtieler en vaak met meer karakter.

Voordelen ten opzichte van fullframe en APS-C

De stap van APS-C naar fullframe merk je meteen: betere prestaties bij weinig licht, minder ruis, meer controle over scherptediepte. De sprong naar middenformaat doet hetzelfde, maar dan op een ander niveau. Beelden van een middenformaat camera ogen vaak rustiger, met meer detail en een haast tastbare diepte. Portretten krijgen een filmische kwaliteit, landschappen ogen indrukwekkend scherp zonder dat het kunstmatig wordt.

Voor studiowerk, commerciële fotografie of fine art is dat een groot voordeel. Als elke pixel telt — denk aan grote prints of beeldbanken — dan is middenformaat een serieuze optie. Ook in kleurweergave en tonaliteit wint middenformaat het vaak van kleinere sensoren.

Nadelen: want perfect is het niet

Middenformaat camera’s zijn geen alleskunners. Er zitten duidelijke nadelen aan verbonden, zeker als je snelheid en flexibiliteit nodig hebt:

• Langzamer: Autofocus en burst-snelheid zijn meestal trager dan bij fullframe camera’s.
• Groter en zwaarder: Hoewel moderne modellen als de Fujifilm GFX100S redelijk compact zijn, blijft het een grotere body dan een standaard fullframe mirrorless.
• Hogere kosten: Niet alleen de camera’s zijn prijzig, ook de lenzen zijn duurder — én vaak zwaarder.
• Beperkter lensaanbod: Vergeleken met fullframe systemen is de keuze kleiner, al breiden merken als Fujifilm dit wel snel uit.

Daarom zie je middenformaat zelden in handen van sport- of wildlife-fotografen. Daar draait het om snelheid, bereik en robuustheid, niet per se om maximale resolutie.

Waarvoor wordt middenformaat gebruikt?

Middenformaat wordt vooral ingezet in commerciële settings waar beeldkwaliteit op nummer één staat. Denk aan modefotografie, productfotografie, architectuur, stillevens en high-end portretwerk. Ook in de kunstfotografie is het populair, mede door de mogelijkheid tot grote prints zonder kwaliteitsverlies.

In al deze genres heb je vaak controle over het licht, je onderwerp en de timing. Middenformaat is niet per se een ‘run-and-gun’ systeem, maar juist een bewuste keuze voor het beste beeld.

Bekende fotografen die zweren bij middenformaat

Veel gerenommeerde fotografen kiezen (of kozen) voor middenformaat om hun visie te realiseren. Enkele bekende namen:

• Annie Leibovitz: Werkt(e) vaak met Hasselblad voor haar portretten van beroemdheden. De kleuren en details zijn essentieel in haar werk.
• Gregory Crewdson: Bekend van zijn ensceneringen die bijna filmstills lijken — geschoten met grote middenformaat systemen zoals Phase One.
• Erwin Olaf: Nederlandse grootmeester die regelmatig middenformaat gebruikte om zijn esthetiek tot leven te brengen.

Conclusie: is middenformaat iets voor jou?

Als je op zoek bent naar maximale beeldkwaliteit, werkt in gecontroleerde omstandigheden en print op groot formaat, dan is middenformaat zeker het overwegen waard. Het is geen alles-in-één oplossing, maar eerder een specialistisch instrument. Denk aan een middenformaat camera als een luxe pen: hij schrijft niet sneller dan een balpen, maar wat je ermee creëert voelt nét even bijzonderder.

Voor de meeste fotografen is fullframe ruimschoots voldoende. Maar wie net dat beetje extra zoekt — en bereid is de nadelen voor lief te nemen — vindt in middenformaat vaak een partner voor het leven.

Tot de volgende!